Trong quý III, Đoàn giám sát của Ban pháp chế HĐND thành phố Lào Cai đã thực hiện giám sát việc thực hiện quy định của pháp luật trong giải quyết các vụ việc về hôn nhân và gia đình tại Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát thành phố Lào Cai, khảo sát các nội dung liên quan tại UBND các xã, phường.

Năm 2016, 2017 và 6 tháng đầu năm 2018, Tòa án nhân dân thành phố Lào Cai đã thụ lý 1.501 vụ việc Hôn nhân và Gia đình, chiếm hơn 40% trên tổng số các loại án, đã giải quyết 1.436 vụ việc Hôn nhân và Gia đình đạt 95,66%.

Trong quá trình xét xử các vụ án Hôn nhân và gia đình, đa số các Hội đồng xét xử đã đảm bảo nguyên tắc độc lập khi xét xử, đánh giá sát đúng thực trạng hôn nhân của đương sự, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của phụ nữ, trẻ em khi xem xét, quyết định các vấn đề về nuôi con chung, chia tài sản chung trong vụ án. Tổ chức hòa giải theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự, tỷ lệ hòa giải thành đạt cao, trung bình đạt trên 62%.

Tòa án nhân thành phố đã thực hiện các hoạt động liên quan như: Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan trong việc giải quyết các vụ án, trong các giai đoạn trước, sau khi thụ lý và giải quyết xong vụ án, trong vấn đề về án phí, lệ phí, các chi phí tố tụng khác, Tuy nhiên, cùng với những kết quả đạt được, công tác giải quyết các vụ việc về hôn nhân và gia đình của Tòa án nhân dân thành phố còn có một số hạn chế như: Còn có bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của thẩm phán; việc gửi bản án, quyết định cho UBND xã, phường nơi đăng ký việc hộ tịch chưa đảm bảo theo đúng quy định, một số hoạt động thu thập chứng cứ để giải quyết vụ việc còn mang tính chủ quan gây khó khăn cho cán bộ, công chức ở cơ sở.

Bên cạnh đó, qua báo cáo của Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân thành phố, Ban pháp chế nhận thấy một số vấn đề mà chính quyền các cấp cũng như xã hội cần phải quan tâm đó là: Các vụ việc về hôn nhân và gia đình trong những năm gần đây có chiều hướng gia tăng nhanh, nhất là các vụ việc về ly hôn, trung bình tăng 10%/năm, độ tuổi ly hôn tập trung chủ yếu ở lứa tuổi từ 20-40 tuổi, tính chất, nội dung các vụ việc ly hôn ngày càng phức tạp ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống xã hội, tỷ lệ người phụ nữ đứng đơn trong các vụ ly hôn chiếm đa số. Các cơ quan cũng đã chỉ ra rất nhiều nguyên nhân dẫn đến số vụ việc về hôn nhân và gia đình gia tăng, trong đó đáng lưu ý là nguyên nhân do các cặp vợ chồng trẻ chưa chuẩn bị kiến thức, kỹ năng sống trước khi bước vào đời sống hôn nhân cũng như thiếu hiểu biết nhất định về Luật Hôn nhân và gia đình, bên đó còn có nguyên nhân do sự tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường, sự phát triển của mạng xã hội…

Thông qua giám sát, Ban pháp chế đã có những kiến nghị để Tòa án nhân dân thành phố, Viện Kiểm sát nhân dân thành phố khắc phục những hạn chế trong giải quyết các vụ việc về hôn nhân và gia đình. Đồng thời, đề nghị UBND thành phố Lào Cai tăng cường công tác quản lý nhà nước về gia đình theo quy định của Nghị định 02/2013/NĐ-CP ngày 03/01/2013 của Chính phủ Quy định về công tác gia đình.

Phạm Ngân Hà