Trong những năm qua, hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp được cấp ủy đảng, chính quyền thành phố hết sức quan tâm và luôn đặt ở vị trí quan trọng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội luôn chú trọng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, tăng cường đóng góp ý kiến, giám sát, phản biện xã hội, sâu sát cơ sở để đáp ứng yêu cầu của tình hình mới; công tác phối hợp với các cơ quan nhà nước và chính quyền các cấp ngày càng hiệu quả, góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên và nhân dân; khơi dậy được động lực trong nhân dân, phát huy quyền làm chủ, tạo đồng thuận xã hội, là cầu nối góp phần quan trọng củng cố niềm tin của Nhân dân với Đảng, chính quyền, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Tuy nhiên, hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội vẫn còn một số hạn chế: Công tác giám sát có lúc chưa chủ động, nhạy bén, linh hoạt; chưa phong phú về nội dung trên các lĩnh vực, nhất là lĩnh vực quản lý đất đai, đô thị; việc thực hiện chính sách trong đền bù, giải phóng mặt bằng; số cuộc giám sát chưa nhiều, nhất là giám sát người đứng đầu theo Quy định số 124-QĐ/TW, ngày 02/02/2018 của Ban Bí thư Trung ương còn hạn chế, lúng túng tập trung ở các tổ chức chính trị - xã hội. Công tác phản biện xã hội, nhất là phản biện các dự án, đề án phát triển kinh tế - xã hội; các công trình phục vụ cho hoạt văn hóa trên địa bàn liên quan đến người dân còn yếu cả về nội dung, số cuộc và phương thức tiến hành thực hiện. Công tác củng cố, sắp xếp, kiện toàn các ban thanh tra Nhân dân cấp xã và ban giám sát đầu tư cộng động khu dân cư có lúc, có nơi chưa kịp thời; một số ban giám sát đầu tư cộng đồng khu dân cư chưa đảm bảo đúng thành phần quy định, chưa phát huy hết chức năng, nhiệm vụ được giao; hoạt động còn hạn chế, thậm chí còn hình thức, chưa kịp thời phát hiện những vướng mắc, bất cập trong các công trình, dự án đang triển khai tại khu dân cư; công tác thông tin, phản ánh với các cơ quan, các ngành, các cấp về những bất cập trong các dự án tại khu dân cư còn chưa kịp thời, hạn chế nhất định. Sự phối hợp của Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân các cấp trong việc cung cấp các thông tin, công trình, dự án xây dựng, đề án phát triển kinh tế - xã hội chưa nhịp nhàng, kịp thời và đầy đủ nội dung thông tin để MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội có căn cứ làm cơ sở đề thực hiện tốt chức năng giám sát và phản biện xã hội theo quy chế đề ra. MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội trong công tác nắm tình hình cơ sở chưa sâu, chưa kịp thời trong việc nắm bắt tâm tư, nguyện vọng chính đáng cũng như những bức xúc trong Nhân dân, từ đó thiếu thông tin làm hạn chế cho hoạt động giám sát và phản biện xã hội; công tác dự báo và tham mưu cho cấp ủy, chính quyền trong chỉ đạo và giải quyết các đề xuất, kiến nghị của người dân sau hoạt động giám sát và phản biện xã hội chưa thường xuyên, quyết liệt, sâu sát, hiệu quả chưa cao. Vai trò trách nhiệm của một số cấp ủy cơ sở trong lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động giám sát và phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội chưa quan tâm đúng mức, chỉ đạo chưa sâu, chưa quyết liệt.

Những tồn tại hạn chế trên có nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu do nguyên nhân chủ quan, đó là: Nhận thức của một số cấp ủy đảng, chính quyền, người đứng đầu địa phương, đơn vị về vị trí, vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội chưa đầy đủ; công tác lãnh đạo, chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra, giám sát chưa thường xuyên; việc thực hiện kết luận sau sơ kết, tổng kết các chủ trương, nghị quyết của Trung ương, của tỉnh về công tác của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội chưa được quan tâm đúng mức. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội một số nơi chưa thật sự chủ động trong công tác tham mưu cho cấp ủy; chậm đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, còn thụ động trong thực hiện nhiệm vụ.

Nhằm tiếp tục phát huy những ưu điểm, kết quả đạt được, khắc phục tồn tại, hạn chế để MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội phát huy tốt chức năng giám sát, phản biện xã hội, nhất là công tác phản biện xã hội và giám sát người đứng đầu theo quy định của Trung ương, trong những năm qua, Đảng bộ thành phố đã thường xuyên quan tâm, chỉ đạo đổi mới phương thức hoạt động của MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội, tập trung cho cơ sở, tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân về nghị quyết đại hội đảng các cấp, các nhiệm vụ chính trị của thành phố. Thành ủy tiếp tục cụ thể Nghị quyết Hội nghị lần thứ bẩy Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) “về tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới” bằng  Nghị quyết số 04-NQ/TU, ngày 28/10/2020 của BCH Đảng bộ thành phố về tiếp tục đổi mới công tác tư tưởng chính trị, tuyên truyền, vận động trên địa bàn thành phố, giai đoạn 2020 - 2025; Chỉ thị số 03-CT/TU, ngày 26/10/2020  của Ban Thường vụ  Thành ủy Lào Cai về lãnh đạo công tác bảo vệ môi trường, xây dựng thành phố “Sáng-Xanh-Sạch-Đẹp”. Chỉ thị số 09-CT/TU ngày 19/10/2016 “về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong cơ quan hành chính Nhà nước, chính quyền các cấp thành phố Lào Cai”. Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 12/3/2003 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa IX) về "Phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh", cụ thể hóa bằng Quy định số 02-QĐ/BCĐ, ngày 31/7/2017 của Ban Chỉ đạo thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở “về quy định một số nội dung trong thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở những điều “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, quy định rõ những gì thuộc về quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của người dân, đây là nội dung riêng của thành phố đã giải quyết kịp thời được nhiều vấn đề liên quan đến quyền làm chủ của Nhân dân và quy định trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị trong thực hiện quyền làm chủ của nhân dân trên địa bàn. Triển khai kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TU, ngày 22/7/2022 của Tỉnh ủy về tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội đến năm 2030 và những năm tiếp theo. Tăng cường công tác nắm bắt tình hình, thực hiện tốt chức năng giám sát và phản biện xã hội theo Quyết định số 217-QĐ/TW của Bộ Chính trị. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nhân rộng những cách làm hay, sáng tạo, những mô hình, điển hình "Dân vận khéo" trên các lĩnh vực; thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, mở rộng đối thoại trực tiếp với nhân dân, việc giám sát và phản biện xã hội, tích cực tham gia góp ý xây dựng Đảng, chính quyền của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội.

Thành phố là địa phương có nhiều cuộc vận động, phong trào mạnh, là điểm sáng được tỉnh ghi nhận, điển hình là phong trào xây dựng mô hình “Dân vận khéo”. Năm 2022, Thành phố đã tổ chức Hội thi Dân vận khéo với 21 đội thi, gần 200 thí sinh đến từ các xã, phường; cơ quan đơn vị trên địa bàn thành phố. Trên cơ sở kiến thức về chủ trương của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân vận cũng như phong trào thi đua “Dân vận khéo”, các đội thi đã sân khấu hoá, biến tấu để phù hợp với tình hình thực tế và nhiệm vụ cụ thể của địa phương; từ đó truyền tải bài học kinh nghiệm quý báu trong tuyên truyền, vận động Nhân dân, góp phần nâng cao chất lượng công tác dân vận trong thời kỳ mới. 

Thành ủy Lào Cai tổ chức Hội thi Dân vận khéo năm 2022

Tháng 5/2024 tổ chức thành công “Hội thảo nâng cao hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn thành phố Lào Cai”. Tại Hội thảo, Thành phố Lào Cai đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp tích cực của các quý vị đại biểu, đặc biệt là ý kiến phát biểu chuyên sâu của các đồng chí lãnh đạo Ban Dân vận Tỉnh ủy; Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh; các đồng chí tham dự Hội thảo đã tổ chức đánh giá đúng tình hình, phân tích sâu sắc thuận lợi, khó khăn, vướng mắc tác động trực tiếp đến hoạt động giám sát và phản biện của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội. Đánh giá đúng vai trò của các cấp ủy trong lãnh đạo, chỉ đạo; sự chủ động, tích cực trong công tác tham mưu của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp trong thực hiện công tác giám sát, phản biện xã hội thời gian vừa qua. 

Thành ủy Lào Cai tổ chức Hội thảo nâng cao hiệu quả công tác giám sát,

phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức chính trị, xã hội trên địa bàn

thành phố Lào Cai (tháng 5/2024)

Đánh giá thực chất kết quả đạt được, chưa đạt được, tìm ra ưu điểm để phát huy, chỉ ra những tồn tại, khuyết điểm; nguyên nhân của những tồn tại khuyết điểm, về chủ quan, khách quan; rút ra bài học kinh nghiệm; đề ra các giải pháp nhằm thực hiện tốt công tác giám sát, phản biện xã hội trong thời gian tới. Công tác giám sát và phản biện xã hội hiện nay cần tập trung vào lĩnh vực nào, nội dung nào; phương pháp tiến hành. 

Đại biểu phát biểu tại Hội thảo nâng cao hiệu quả công tác giám sát,

phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức chính trị, xã hội trên địa bàn

thành phố Lào Cai (tháng 5/2024)

Công tác phối hợp giữa MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội với HĐND, UBND trong thực hiện công tác giám sát và phản biện xã hội; nêu bật những việc đã làm được, chưa làm được, khó khăn, vướng mắc trong phối hợp, đề xuất giải pháp nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác phối hợp trong thời gian tới. Cụ thể như:

 (1) Tiếp tục kiện toàn, sắp xếp cán bộ của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội có trình độ chuyên môn, năng lực, kinh nghiệm về lĩnh vực giám sát và phản biện xã hội, nhất là trong giám sát người đứng đầu, phản biện các công trình, dự án, từ đó góp phần nâng cao chất lượng các cuộc giám sát và phản biện - xã hội trên địa bàn.

 (2) Thực hiện tốt công tác phối hợp giữa MTTQ, các tổ chức chính trị-xã hội với HĐND, UBND trong việc cung cấp thông tin; tăng cường số lượng các cuộc giám sát và phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội, nhất là công tác phản biện xã hội, tránh chồng chéo với công tác giám sát của Đảng, chính quyền, Hội đồng Nhân dân.

(3) Làm tốt công tác nắm bắt tình hình cơ sở, tình hình Nhân dân một cách sâu sát, thường xuyên, cụ thể, kịp thời, từ đó lựa chọn nội dung cần thiết để xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện hoạt động giám sát và phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội theo quy chế đề ra.

(4) Nâng cao hơn nữa vai trò, trách nhiệm của thủ trưởng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội; quán triệt sâu sắc Quyết định số 217-QĐ/TW của Bộ Chính trị về thực hiện chức năng giám sát, phản biện xã hội, nhất là giám sát người đứng đầu theo Quy định số 124-QĐ/TW của Ban Bí thư Trung ương từ đó hàng năm xây dựng kế hoạch công tác, đề ra chỉ tiêu thực hiện cụ thể nhất là đối với các tổ chức chính trị-xã hội các cấp.

(5) Nâng cao hơn nữa nhận thức của cấp ủy cơ sở về vai trò, tầm quan trọng và hiệu quả của công tác giám sát và phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương; quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, quyết liệt, từ đó chất lượng và hiệu quả giám sát, nhất là hiệu quả phản biện xã hội và giám sát người đứng đầu đạt mục đích, yêu cầu đề ra./.