Nhà lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại phường Lào Cai, thành phố Lào Cai là công trình văn hoá có ý nghĩa quan trọng. Công trình không chỉ là nơi thể hiện tình cảm thiêng liêng và lòng biết ơn vô hạn của người dân Lào Cai đối với Bác, mà đó còn là nơi để phục vụ cho công tác tuyên truyền, nhằm phát huy giá trị tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Toàn cảnh Nhà lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh
Cách đây 66 năm, vào ngày 23 - 24/9/1958, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng phái đoàn Chính phủ đi tàu hỏa thông đêm từ Thủ đô Hà Nội lên thăm tỉnh biên giới Lào Cai. Bác đã đến thăm và nói chuyện với cán bộ, công nhân Nhà máy Điện Lào Cai ngày 24/9/1958. Cũng tại nơi này, Bác ân cần thăm hỏi, động viên và căn dặn cán bộ, đảng viên, chiến sĩ và đồng bào các dân tộc Lào Cai.
Để ghi nhớ công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh và trân trọng những tình cảm cao quý của Người với đồng bào các dân tộc Lào Cai, nhân dịp Kỷ niệm 40 năm Bác Hồ thăm Lào Cai (1958 - 1998), UBND tỉnh Lào Cai đã xây dựng “Nhà bia tưởng niệm Bác Hồ lên thăm Lào Cai”. Đến năm 2011, kỷ niệm 20 năm tái lập tỉnh (01/10/1991 - 01/10/2011), Nhà bia tưởng niệm Bác Hồ đã được nâng cấp thành Công viên Hồ Chí Minh. Năm 2012, công trình được đổi tên thành Công viên Hồ Chí Minh,
Quá trình tôn tạo, tổng diện tích công viên là hơn 2 ha, hạng mục chính nằm ở vị trí trung tâm là tượng chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh tạc bằng hợp kim đồng; chân đế tượng là khối đá cao gần 2m, được đặt trong đài báo công; phía sau tượng là bức trướng bằng thạch cao và hoành phi bằng đồng khắc hoa sen. Bên ngoài là khuôn viên cảnh quan rộng cùng nhiều cây bóng mát, ghế đá, tiểu cảnh, hồ sen, cùng đường đi nội bộ bao quanh với diện tích gần 1.000 m2… Năm 2022, Công viên Hồ Chí Minh được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia.
Để chào mừng 65 năm ngày Bác Hồ lên thăm, tỉnh Lào Cai đã cải tạo, nâng cấp công viên Hồ Chí Minh với tổng kinh phí đầu tư 25 tỷ đồng. Các hạng mục đầu tư xây dựng gồm: Xây mới Nhà trưng bày lưu niệm về Chủ tịch Hồ Chí Minh; cải tạo, nâng cấp hệ thống cảnh quan, sân vườn, tiểu cảnh; lát lại toàn bộ sân, đường đi bằng đá đồng bộ; trồng thêm cây xanh phủ kín khu vực vườn sau khu di tích; đầu tư nội thất, trang - thiết bị cho hạng mục Nhà trưng bày lưu niệm về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nhà trưng bày lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh theo kiến trúc truyền thống Bắc Bộ, nhà 1 tầng mái đao, thiết kế theo hình chữ Nhất 5 gian.
Ngay sau khi hoàn thành, Nhà lưu niệm Bác Hồ đã được giao cho Ban Quản lý Di tích thành phố Lào Cai bảo quản, thực hiện công tác đón khách tham quan. Điểm nhấn ấn tượng tại gian nhà lưu niệm này là gian khánh tiết nhà lưu niệm, là nơi đặt tượng Bác rất long trọng và thiêng liêng nhất nơi đây. Điểm nhấn thứ 2 là ở hai bên khánh tiết có hai bức phù điêu, trên mỗi bức phù điêu có khắc chữ nổi. Đó là những câu nói của Bác Hồ trong cuộc nói chuyện sáng ngày 24/9/1958. Trong nhà lưu niệm còn có nơi trưng bày những hình ảnh, hiện vật liên quan đến thân thế, sự nghiệp Bác Hồ từ lúc ra đi tìm đường cứu nước; Những bức ảnh liên quan tới “Lào Cai làm theo lời Bác” cũng được trưng bày ở đây.
Sau khi tỉnh làm lễ kỷ niệm 65 năm ngày Bác Hồ lên thăm Lào Cai, công trình Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh được bàn giao cho Ban Quản lý Di tích thành phố Lào Cai tiếp quản. Ngay sau đó, Ban Quản lý Di tích thành phố cũng có một bộ phận thuyết minh được đào tạo, tập huấn tại Bảo tàng Hồ Chí Minh. Ở đây, hằng ngày đều mở cửa đón khách tham quan để phục vụ cho nhu cầu của đồng bào Lào Cai về đây để tưởng nhớ và tưởng niệm Bác Hồ với Lào Cai.
Lễ kết nạp đoàn viên mới tại Nhà lưu niệm chủ tịch Hồ Chí Minh
Địa điểm lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Lào Cai là điểm tựa tinh thần vững chắc cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân các dân tộc Lào Cai, đồng thời là địa chỉ đỏ để giáo dục lý tưởng cách mạng và truyền thống cho thế hệ trẻ. Đây cũng là nơi đến tham quan của người dân Lào Cai và hầu hết các đoàn khách khi đến Lào Cai. Vào các ngày lễ lớn trong năm, hay những dịp quan trọng của đất nước, đoàn viên thanh niên, các cháu thiếu nhi hay cán bộ chiến sỹ thường đến đây để dâng hoa, dâng hương tưởng nhớ đến Bác. Theo thống kê, từ đầu năm đến nay đã có tổng 30 đoàn khách với khoảng 2.700 lượt người đến thăm quan, dâng hương tại nơi đây.
Nhà lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, nơi lưu giữ những kỷ niệm của Bác với người dân Lào Cai đã góp phần khơi dậy niềm tự hào, tạo động lực to lớn để những thế hệ người dân thành phố Lào Cai nói riêng và tỉnh Lào Cai nói chung không ngừng học tập, lao động, đóng góp cho sự phát triển của quê hương ngày một giàu đẹp, văn minh.