Nhân dịp 95 năm thành lập Đảng (3/2/1930 – 3/2/2025) và đón chào xuân mới Ất Tỵ 2025 đang về xin trân trọng giới thiệu những tư liệu mới về tình cảm của Hồ Chủ Tịch kính yêu đối với cán bộ, công nhân, chuyên gia và nhân dân các dân tộc vùng mỏ a pa tít Lào Cai trong cuốn hồi ký này.

  Bác Hồ đi xe tải lên tận khai trường nghe giới thiệu về quặng Apatít Lào Cai

Bác Hồ và phái đoàn Chính phủ nghe ông Nguyễn Văn Lang, Giám đốc mỏ báo cáo chất lượng quặng Apatít Lào Cai tại khai trường mỏ Cóc (Ảnh Bảo tàng Lào Cai)

Lúc 8 giờ 30 phút Bác Hồ đi tàu hỏa từ thủ đô Hà Nội đến ga Làng Giàng, ông Trần Ngọc Lạt, Phó Giám đốc mỏ Apa tít Lào Cai được phân công đón Hồ Chủ Tịch và đưa Bác cùng phái đoàn Chính phủ xuống phà qua sông Hồng rồi lên ngồi trên toa xe 10 tấn chở quặng để vào mỏ.

Giám đốc mỏ Nguyễn Văn Lang và các đồng chí trong Ban Chấp hành Đảng ủy, công đoàn, đoàn thanh niên cùng đoàn chuyên gia Liên Xô đón Bác tại ga Gốc Đa và mời Bác cùng phái đoàn về trụ sở mỏ hồi đó đóng tại làng Hẻo.

 Ông Nguyễn Văn Lang giới thiệu với Bác về cán bộ lãnh đạo mỏ và các chuyên gia Liên Xô giúp mỏ khôi phục khai thác quặng Apa tít Lào Cai.

 Nghe xong chẳng cần phải phiên dịch Hồ Chủ Tịch nói bằng tiếng Nga thân tình hỏi thăm công việc ở mỏ Apa tít Lào Cai cùng sức khỏe, quê hương, gia đình của các chuyên gia Liên Xô. 

Qua chuyện trò tôi thấy các chuyên gia Liên Xô rất phấn khởi và lấy làm ngạc nhiên về vốn tiếng Nga của Bác, kể cả thổ âm của một số  nước cộng hòa Người cũng nói được, hiểu được.

Sau khi nghe giám đốc mỏ a pa tít Lào Cai báo cáo sơ lược về lịch sử, quá trình hình thành và tình hình của vùng mỏ năm 1957 - 1958, Bác Hồ cùng phái đoàn Chính phủ lên thị sát khu mỏ Cóc.

 Giám đốc mỏ A pa tít Lào Cai  mời Bác lên ngồi trong ca bin xe tải Tatra 10 tấn chuyên chở quặng lên tầng cao nhất của mỏ lúc đó là mỏ Cốc nơi khai trường đầu tiên và là chủ lực của mỏ a pa tít Lào Cai thời kỳ này.

Đến nơi khai thác, Giám đốc Nguyễn Văn Lang và ông Jimim trưởng đoàn chuyên gia Liên Xô trình bày khái quát về khu mỏ, kiến tạo các thân quặng, các yếu tố vật chất, hóa chất, cơ học trong thân quặng, cách khai thác và sử dụng làm phân bón hóa học phục vụ nông nghiệp.

 Bác vừa nghe, vừa động viên trưởng đoàn chuyên gia Liên Xô là "Các đồng chí cố gắng giúp đỡ, đào tạo cán bộ tại mỏ này cho Việt Nam".

 Các chuyên gia Liên Xô hứa sẽ làm hết sức mình cho cán bộ Việt Nam mau trưởng thành theo lời Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn.

Hồ Chủ Tịch cùng đoàn cán bộ Chính phủ cười vui vẻ rồi lên xe về lại văn phòng mỏ, Người hỏi giám đốc mỏ sau khi Bác thăm mỏ về, cán bộ, công nhân mỏ sẽ làm gì.  

Ông Nguyễn Văn Lang thưa với  Bác sau cuộc mít tinh Người sẽ có những lời chỉ bảo, lãnh đạo mỏ sẽ phát động phong trào thi đua làm theo lời huấn thị của Hồ Chủ Tịch, để hoàn thành vượt mức kế hoạch năm 1958 và các năm tiếp theo.

 Người khen thế là tốt và rồi  lại hỏi giám đốc mỏ a pa tít Lào Cai đến lúc nào thì mỏ sẽ chủ động được công việc, khỏi mời chuyên gia Liên Xô... 

         Bác đặt tên đường do phụ nữ mở vào khai trường là "đường phụ nữ"

 Lòng tràn đầy hân hoan vui mừng, phấn khởi được gặp Hồ Chủ Tịch, tiếng hoan hô của mọi người vang vọng cả khu rừng gần đó.

- Bác Hồ muôn năm. Bác Hồ muôn năm.

Khi Người bước lên khán đài, Bác đưa tay vẫy chào mọi người và Người nói vui:

 - Bác muốn nằm đây...

Lại một tràng vỗ tay và tiếng hoan hô vang dậy lần thứ 2 nổi lên của hơn 1.000 cán bộ, công nhân mỏ và nhân dân xã Cam Đường tỏ lòng ngưỡng mộ Bác kính yêu nhưng cũng rất thân thương bình dị .

Bác liền mời cụ Trần Văn Nỏ người dân tộc tày ở làng Hẻo, xã Cam Đường là người vô tình đi rừng phát hiện ra mỏ Apa tít lên lễ đài với Người.

 Sau đó Bác phát biểu:

- Thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ, Bác và các đồng chí Thứ trưởng về thăm anh chị em cán bộ, công nhân viên chức mỏ Apa tít Lào Cai và đồng bào địa phương xã Cam Đường.

Bác khen ngợi cán bộ, công nhân viên mỏ đã khắc phục mọi khó khăn, nhanh chóng phục hồi để đưa vào sản xuất và ổn định đời sống. 

Bác có lời khen ngợi chị em phụ nữ đã làm được con đường to đẹp lên tầng khai thác. 

Bác xin đặt tên con đường đó là "Đường phụ nữ" nhé ?

Vậy các cháu thanh niên có quyết tâm làm một công trình gì để Bác đặt tên không? 

Hàng trăm tiếng hô đồng thanh đáp lại lời Bác; "Thưa Bác có ạ. Chúng cháu sẽ quyết tâm".

Bác còn nhắc  anh chị em công nhân phải đẩy mạnh thi đua " làm nhiều,nhanh, tốt, rẻ" để làm giàu cho Tổ quốc, phải biết giữ gìn máy móc tốt, vì đây là mồ hôi, nước mắt của nhân dân Liên Xô giúp ta, phải quản lý xí nghiệp thật dân chủ, cán bộ tham gia lao động, công nhân tham gia quản lý, phải tôn trọng và bảo vệ của công.

Ban Giám đốc mỏ Apa tít Lào Cai cần chăm lo hơn nữa đến việc tổ chức đời sống mới, học tập văn hóa, kỹ thuật và dành thời gian để tăng gia sản xuất, chăn nuôi, trồng rau xanh, bổ sung nguồn ăn tươi sống cho cán bộ, công nhân viên.

Bác cũng dặn dò lãnh đạo mỏ đường đi lên khai trường mỏ còn nhiều  bụi, cần  phải tưới nước thường xuyên để đảm bảo giữ gìn sức khỏe cho công nhân.

Bác còn dặn đảng viên, đoàn viên phải gương mẫu, thanh niên phải là đầu tàu trong sản xuất, phải phát triển đảng viên đi đôi với củng cố, đảm bảo chất lượng.

Bác cũng khen ngợi đoàn chuyên gia Liên Xô với tinh thần quốc tế cao cả, đã tích cực và đầy nhiệt tình cách mạng giúp đỡ Việt Nam phục hồi và mở rộng mỏ Apa tít Lào Cai.

Bác khen ngợi đồng bào địa phương đã có nhiều thành tích trong kháng chiến chống thực dân Pháp, hãy phát huy hơn nữa truyền thống tốt đẹp đó vào việc phát triển sản xuất, xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Bác khuyên đồng bào dân tộc hãy đoàn kết chặt chẽ với nhau và đoàn kết với anh chị em công nhân mỏ.

Và Bác còn nhờ đồng bào có mặt trong buổi gặp gỡ hôm nay, chuyển lời thăm hỏi ân cần của Trung ương Đảng, Chính phủ và Hồ Chủ Tịch tới toàn thể các cụ phụ lão, các cháu thiếu niên, nhi đồng và đồng bào địa phương.

Bác trao 5 chiếc Huy hiệu Hồ Chí Minh cho Giám đốc mỏ để tặng cho những cá nhân có thành tích xuất sắc nhất mỏ Apa tít Lào Cai năm 1958.

Tiếp đó cụ Trần Văn Nỏ kính cẩn nâng chiếc khăn thổ cẩm của dân tộc tày xã Cam Đường dệt lên để biếu Bác Hồ kính yêu.

Bác vui vẻ khoác vai cụ Nỏ nói kết nghĩa anh em và hai người cùng chụp ảnh lưu niệm. 

Vài ngày sau cụ Trần Văn Nỏ xúc động phấn khởi nhận được tấm ảnh này  có chữ ký của  Bác Hồ  sau bức ảnh Người gửi lên tặng cho cụ.

 Hồ Chủ Tịch viết thư khen mỏ vì khai thác nhiều quặng Apa tít cho đất nước

Bác Hồ nói chuyện thân mặt với cán bộ, công nhân, chuyên gia mỏ Apa tít Lào Cai và đồng bào các dân tộc địa phương ngày 23/9/1958 khi Người lên thăm mỏ. (Ảnh Bảo tàng Lào Cai)

Cuối buổi gặp gỡ đáng nhớ đó, giám đốc mỏ Nguyễn Văn Lang thay mặt cán bộ, công nhân viên vùng mỏ a pa tít Lào Cai và đồng bào địa phương vùng mỏ hứa thực hiện nghiêm túc và đầy đủ những lời dạy của Hồ Chủ Tịch.

Sau đó, Bác Hồ và phái đoàn Chính phủ rời mỏ và lên xe ra làm việc với Tỉnh ủy Lào Cai.

Từ lần có vinh dự đặc biệt được gặp Bác hôm ấy mỏ Apa tít Lào Cai đã phát động đợt thi đua làm theo lời Người dạy rất sôi nổi, hiệu quả.

Kết quả năm 1958 mỏ Apa tít Lào Cai hoàn thành vượt mức kế hoạch đề ra.

Từ kết quả trên lãnh đạo mỏ báo cáo lên Hồ Chủ Tịch cán bộ, công nhân viên vùng  mỏ đã thực hiện đúng lời hứa với  Bác.

Và từ đây hàng năm mỏ A pa tít Lào Cai đều đặn báo cáo kết quả sản xuất và xây dựng mỏ lên Bác.

Trong phong trào thi đua làm theo lời Bác dạy nhiều đơn vị, cá nhân được tặng Huy hiệu mang tên Hồ Chủ Tịch.

Đặc biệt nhận được báo cáo thành tích của mỏ đầu năm mới 1959 Bác Hồ đã gửi thư khen ngợi và động viên cán bộ, công nhân viên và chuyên gia Liên Xô.

Giám đốc mỏ Nguyễn Văn Lang có vinh dự trực tiếp nhận được lá thư viết tay của Hồ Chủ Tịch do chính Người viết, nội dung như sau:

" Thân ái gửi công nhân và cán bộ mỏ Apa tít Lào Cai.

Bác vui lòng khen các cô, các chú đã làm đúng lời hứa, đã thi đua hoàn thành vượt mức kế hoạch 10%.

Mong các cô, các chú tiếp tục cố gắng hơn nữa để hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch năm 1959.

 Bác hỏi thăm các đồng chí chuyên gia Liên Xô.

 Chúc các cô, các chú đoàn kết chặt chẽ và  tiến bộ nhiều.

 Bác Hồ - 1/ 1/1959 "

 Vui mừng phấn khởi trước lời khen tặng của Bác Hồ, tại Đại hội Đảng bộ mỏ Apa tít Lào Cai lần thứ 2 năm 1959 đã  đề ra nhiệm vụ "Làm theo lời Bác đẩy mạnh phong trào thi đua giành thắng lợi kế hoạch - kỹ thuật - sản xuất  - kinh doanh 1959 - 1960 lấy thành tích chào mừng Ngày 19/5 sinh nhật Hồ Chủ Tịch và Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III - 1960"./.

 (Viết theo cuốn hồi ký của ông Nguyễn Văn Lang, Giám đốc đầu tiên Mỏ A pa tít Lào Cai, sách do Nhà xuất bản Đà Nẵng xuất bản)