Đường phố Trung tâm mỏ vùng mỏ Apatít Lào Cai mang tên Anh hùng Hoàng Sào
Nằm ở trung tâm vùng mỏ Apatít Lào Cai năm xưa nay thuộc phường Pom Hán, phía nam thành phố Lào Cai có một con đường đông vui người qua lại từ đầu sân bóng mỏ Apatít ở phường Pom Hán nối với đại lộ Trần Hưng Đạo tại phường Bình Minh mang tên liệt sỹ Hoàng Sào, người con Anh hùng của quê hương cách mạng Cam Đường.
Đường phố mang tên Anh hùng - liệt sỹ Hoàng Sào ở phường Pom Hán, thành phố Lào cai (Ảnh Phạm Ngọc Triển)
Liệt sĩ Hoàng Sào, người dân tộc Tày, quê ở xã Tả Phời, thành phố Lào Cai. Khi mới 20 tuổi xuân anh tham gia Việt Minh và được giao nhiệm vụ cùng đồng đội tuyên truyền xây dựng lực lượng vũ trang ở chiến khu cách mạng Cam Đường gồm: khu Làng Hẻo, Làng Cóc, Làng Pèng, Đá Đinh, Làng Cáng, Làng Tượng…
Theo lịch sử ghi lại, một buổi chiều, anh Hoàng Sào trên đường đi tuyên truyền về thì bị tốp lính dõng bắt nhưng người phụ trách tốp lính dõng là một người Tày ở Làng Cóc do tổ chức cách mạng bố trí đưa vào hoạt động trong lòng địch.
Tối hôm đó, người của tổ chức cách mạng bàn với người phụ trách lính dõng kế hoạch đánh tháo Hoàng Sào trên đường dẫn giải nhưng Hoàng Sào lại không đồng ý vì sợ sẽ làm lộ cơ sở cách mạng của ta.
Không moi được tin tức của người bị bắt, quân địch đưa Hoàng Sào đi giam tại thị xã Lào Cai và chúng tra tấn rất dã man nhưng vẫn không khai thác được thông tin từ người thanh niên dũng cảm này.
Lợi dụng một đêm tối trời bọn địch dã man bỏ Hoàng Sào vào một chiếc bao tải rồi ném xuống dòng nước sông Hồng đang chảy xiết dưới chân cầu Cốc Lếu để phi tang.
Bia tưởng niệm Anh hùng - liệt sỹ Hoàng Sào tại quê hương ông ở vùng đất cách mạng Cam Đường (Ảnh TL)
Anh Hoàng Sào đã anh dũng hy sinh ngày 13/12/1948 nhưng tên tuổi và tấm gương cao đẹp, xả thân vì cách mạng của người trai trẻ dân tộc Tày vùng quê hương thành phố Lào Cai còn sống mãi.
Có một phố phường của thành phố Lào Cai mang tên liệt sĩ Duyên Hải
Thành phố Lào Cai có một phường mới thành lập mang tên liệt sỹ Duyên Hải là tên người cán bộ hoạt động trong vùng địch hậu tỉnh Lào Cai thời kỳ 1948 - 1950. Đồng thời trước đó một đường phố ở biên giới thành phố Lào Cai cũng được mang tên Duyên Hải.
Đường phố mang tên liệt sỹ Duyên Hải ở phường Duyên Hải, thành phố Lào Cai (Ảnh Phạm Ngọc Triển)
Báo Lào Cai đổi mới tháng 2/1973 giới thiệu tư liệu lịch sử về liệt sỹ Duyên Hải (Ảnh Phạm Ngọc Triển)
Theo lịch sử ghi lại đăng trên Báo Lào Cai đổi mới tháng 2/1971, khi bị giặc phát hiện bắt giữ, chúng giam đồng chí Duyên Hải cùng một chiến sỹ quân báo cũng bị giặc phát hiện bắt giữ ở khu vực bốt gác đầu cầu Cốc Lếu.
Đêm đến lợi dụng địch sơ hở đồng chí Duyên Hải dũng cảm, mưu trí giật tung được dây xích địch trói tay mình và lấy lưỡi lê chặt xích sắt giải thoát cho đồng chí quân báo cùng bị giam. Hai người lấy súng địch trốn khỏi nơi giam giữ và lấy lưỡi lê súng ra bờ sông Hồng chặt những thân cây chuối làm mảng để vượt sông trốn địch. Thấy động địch soi đèn pha bắn theo, đồng chí Duyên Hải đã anh dũng hy sinh, còn đồng chí chiến sỹ quân báo đã trốn thoát được.
Đường phố duy nhất ở tỉnh Lào Cai mang tên liệt sĩ Anh hùng công an Lào Cai
Theo tư liệu lịch sử Công an tỉnh Lào Cai, từ miền Bắc, đồng chí Trần Kim Chiến, Phó Trưởng ty Công an tỉnh Lào Cai, thành viên Đoàn cán bộ công an Trung ương chi viện cho chiến trường đánh Mỹ cùng đồng đội vượt Trường Sơn vào chiến trường Nam Trung Bộ làm nhiệm vụ ở Ban Chỉ huy An ninh Khu. Ngày 13/8/1967, trong một lần xuống cơ sở làm nhiệm vụ, tổ công tác của đồng chí Trần Kim Chiến bị địch phát hiện, vây bắt.
Đường phố mang tên Anh hùng - liệt sỹ Trần Kim Chiến ở phường Nam Cường, thành phố Lào cai (Ảnh Phạm Ngọc Triển)
Đồng chí cùng đồng đội chống trả quyết liệt, diệt nhiều tên địch. Trước tình hình quá chênh lệch về lực lượng, đồng chí Trần Kim Chiến dũng cảm nhận nhiệm vụ ở lại đánh lạc hướng quân địch để đồng đội rút lui an toàn và đã hy sinh trong chiến đấu với kẻ thù. Đồng chí Trần Kim Chiến xuất thân trong một gia đình cách mạng, được kết nạp vào Đảng cộng sản Việt Nam năm 18 tuổi.
Trong suốt quá trình hoạt động cách mạng, đồng chí Trần Kim Chiến luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và ngành công an giao cho nên đã được tặng nhiều phần thưởng cao quý: Huân chương Kháng chiến hạng Ba thời kỳ chống thực dân Pháp, Huân chương Lao động hạng Nhì thời kỳ xây dựng xã hội chủ nghĩa ở tỉnh Lào Cai, Chiến sỹ thi đua toàn quốc của lực lượng Công an nhân dân tỉnh Lào Cai năm 1965...
Thể theo nguyện vọng gia đình năm 2008, Giám đốc Công an tỉnh Lào Cai đã quyết định thành lập tổ công tác đặc biệt vào tỉnh Bình Thuận tìm kiếm hài cốt liệt sỹ Trần Kim Chiến và đề nghị Công an địa phương cùng phối hợp tìm kiếm liệt sỹ.
Ngày 29/7/2008, Công an tỉnh Lào Cai đã góp phần cùng gia đình tìm thấy hài cốt liệt sỹ Trần Kim Chiến và đưa về thành phố Lào Cai tổ chức trọng thể truy điệu trọng thể và an táng liệt sỹ tại Nghĩa trang Liệt sỹ Nam Cường.
Ngày 9/3/2016, tại Hà Nội, Bộ Công an tổ chức lễ tuyên dương danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cho 6 cá nhân thuộc lực lượng Công an nhân dân, trong đó có Liệt sỹ Trần Kim Chiến, Phó Trưởng ty Công an tỉnh Lào Cai lập chiến công xuất sắc trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, là tấm gương sáng cho cán bộ, chiến sỹ công an nhân dân noi theo.
Thừa ủy quyền của Chủ tịch Nước, bà Hà Thị Nga, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai trao Bằng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho Đại tá công an Trần Kim Ngọc, con trai liệt sỹ (Ảnh TL)
Kỳ họp cuối năm 2017, Hội đồng nhân dân tỉnh Lào Cai đã ra Nghị quyết đặt tên đường phố mang tên Anh hùng - Liệt sỹ Trần Kim Chiến thay cho tên đường cũ 1/5 chạy qua trụ sở Công an tỉnh Lào Cai ở Khu đô thị mới Lào Cai - Cam Đường.