Trong đầu tháng 11 năm 2019, Ban Dân tộc HĐND thành phố Lào Cai đã tổ chức khảo sát việc thực hiện các chính sách dân tộc năm 2019, tại các thôn bản của hai xã Tả Phời, Hợp Thành, nghiên cứu báo cáo của UBND thành phố thành phố Lào Cai về kết quả thực hiện các chính sách dân tộc và và các vấn đề liên quan đến đồng bào dân tộc thiểu số năm 2019. Qua khảo sát, Ban đã đánh giá thực trạng việc thực hiện các chính sách dân tộc trên địa bàn thành phố đạt được như sau:

Thành phố Lào Cai còn 11 thôn bản thuộc diện thực hiện các chính sách dân tộc theo Chương trình 135 và 05 xã thực hiện các chính sách dân tộc cho đồng bào các dân tộc thiểu số trong văn hóa - xã hội và chính sách an sinh xã hội, chính sách về xây dựng nông thôn mới. Trong năm 2019 thành phố được phân bổ kế hoạch thực hiện 12 chính sách dân tộc trên địa bàn, điển hình như: Chính sách đầu tư xây dựng cơ bản các thôn đặc biệt khó khăn; chính sách thực hiện các dự án hỗ trợ phát triển sản xuất theo Chương trình 135; chính sách cho vay vốn đối với người nghèo; chính sách hỗ trợ ấn phẩm báo, tạp chí cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số....Qua khảo sát của Ban dân tộc HĐND thành phố cho thấy cơ bản các chính sách dân tộc trên địa bàn thành phố được các cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND thành phố như: Phòng Dân tộc, Phòng Giáo dục và Đào tạo, Phòng Y tế, Ngân hàng Chính sách xã hội... tham mưu cho UBND thành phố chỉ đạo UBND các xã triển khai thực hiện hiệu quả. Một số chính sách triển khai có sự tác động lớn để trợ giúp người dân thực hiện giảm nghèo như: Chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất các thôn 135, thực hiện 02 mô hình gồm: Mô hình trồng cây quế tại các thôn Bắc Công, thôn Nậm Rịa 1 và Nậm Rịa 2, xã Hợp Thành; thôn Pèng, Phìn Hồ, Phìn Hồ Thầu, Láo Lý, xã Tả Phời cho 60 hộ tham gia, 100% các hộ tham gia mô hình trồng quế đều có thêm vốn đối ứng cùng với vốn hỗ trợ của dự án để mua giống quế về trồng, tổng kinh phí 400 triệu đồng; đây không phải là mô hình mới, xong có tính tiềm năng, việc trồng quế vừa có tác dụng phủ xanh đất trống, vừa hứa hẹn mạng lại lợi ích kinh tế cho hộ nghèo thoát nghèo; mô hình hỗ trợ phân bón cho hộ nghèo, có 125 hộ được hỗ trợ, các hộ đều nhận được phân bón đầy đủ. Mô hình cho vay vốn đối với hộ nghèo và hộ chính sách xã hội, có 290 hộ nghèo, hộ chính sách xã hội được vay vốn, với 10.824 triệu đồng, các hộ vay vốn chủ yếu đầu tư vào phát triển sản xuất, chăn nuôi, nhiều hộ nghèo được vay vốn đã đầu tư chăn nuôi đại gia súc, chăn nuôi lợn đen bản địa tại các thôn vùng cao, nuôi dê sinh sản, nuôi gia cầm, đầu tư phân bón... Các hộ vay vốn đều sử dụng vốn đúng mục đích, thông qua việc thực hiện các dự án vay vốn tín dụng chính sách xã hội đã tạo điều kiện cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách có vốn để phát triển kinh tế gia đình, thực hiện giảm nghèo. Chính sách hỗ trợ bảo hiểm y tế cho người nghèo, cận nghèo đồng bào dân tộc thiểu số sống vùng khó khăn, trẻ em dưới 6 tuổi được thực hiện tốt, có 523 người nghèo, 507 người cận nghèo; 8.390 người dân tộc thiểu số 8.390 và 14.544 trẻ em dưới 6 tuổi, được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí, đạt 100% đối tượng hưởng lợi và tính đến cuối tháng 11/2019 có 25.308 lượt người hưởng chính sách đi khám, chữa bệnh với số kinh phí chi trả là 7.227 triệu đồng. Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, năm học 2018-2019 có 713 trẻ mẫu giáo các lớp (3, 4, 5 tuổi) được hỗ trợ tiền ăn theo Nghị định 06/2018/NĐ-CP và 862 học sinh các cấp học được miễn giảm học phí, 685 học sinh được hỗ trợ chi phí học tập. Công tác tuyên truyền pháp luật trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số được phòng Tư pháp tham mưu cho UBND thành phố triển khai thực hiện tốt, 100% các xã đều tổ chức hội nghị tuyên truyền pháp luật gắn với tuyên truyền việc thực hiện nếp sống văn hóa, văn minh và xây dựng hình ảnh con người thành phố Lào Cai “Văn minh - Lịch sự - Thân thiện - Kỷ cương”. Thông qua công tác tuyên truyền pháp luật trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đã giúp cho đồng bào dân tộc thiểu số nắm được pháp luật và hạn chế tình trạng vi phạm pháp luật đáng kể; các chính sách an sinh xã hội như chính sách hỗ trợ tiền điện cho hộ nghèo, chính sách hỗ trợ cho phụ nữ dân tộc thiểu số sinh con đúng chính sách dân số, chính sách hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo trong các dịp lễ, tết, được UBND các xã chỉ đạo thực hiện tốt. Từ việc thực hiện có hiệu quả các chính sách dân tộc, chính sách an sinh xã hội trên địa bàn thành phố đã giúp cho nhân dân, đồng bào dân tộc có cơ hội phát triển kinh tế gia đình, nâng cao mức sống, góp phần đáng kể vào công tác giảm nghèo, tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn thành phố Lào Cai tính đến năm 2019 còn 149 hộ nghèo, tương ứng với tỷ lệ 0,46%, trong đó hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số còn 126 hộ, chiếm 84,56% tổng số hộ nghèo, các xã có thôn đặc biệt khó khăn như Tả Phời, Hợp Thành giảm hộ nghèo đáng kể (Hợp Thành còn 37 hộ; Tả Phời 86 hộ; 03 xã còn lại như xã Vạn Hòa còn 01 hộ; Đồng Tuyển, Thống Nhất, Xuân Tăng mỗi xã còn 02 hộ nghèo).

Qua khảo sát của Ban Dân tộc HĐND thành phố tại các thôn bản cho thấy bên cạnh kết quả đạt được, việc thực hiện các chính sách dân tộc trên địa bàn thành phố cũng còn một số khó khăn đó là: Thực hiện chính sách theo Quyết định 2085/QĐ-TTg, ngày 31/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2017 – 2020, theo kế hoạch của tỉnh thành phố đã chỉ đạo phòng Dân tộc tham mưu xây dựng kế hoạch cho 333 hộ đăng ký vay vốn thông qua Ngân hàng chính sách xã hội với lãi xuất ưu đãi và 272 hộ đăng ký thực hiện Chương trình cấp nước phân tán, 61 hộ nghèo đăng ký chuyển đổi nghề bằng hình thức mua máy nông cụ hỗ trợ sản xuất, tuy nhiên đến thời điểm khảo sát tháng 11/2019 chưa được tỉnh cấp vốn thực hiện. Chính sách hỗ trợ khoanh nuôi, bảo vệ rừng năm 2019 kế hoạch tỉnh giao bảo vệ 5.617,0 ha chưa được tỉnh cấp kinh phí thực hiện. Nguyên nhân của chính sách chưa được cấp kinh phí thực hiện là do Trung ương chưa giao vốn. Năm 2019 do bị ảnh hưởng của dịch tả lợn Châu phi nên nhiều hộ chăn nuôi lợn tại các thôn vùng cao cũng bị dịch, hiện nay dịch vẫn lây lan, chưa được công bố hết dịch, giá cả thịt lợn tăng cao, xong một bộ phận người dân vẫn gặp khó khăn nhất định trong việc đầu tư chăn nuôi, lúng túng để tìm mô hình chăn nuôi phù hợp. Sau khảo sát, Ban Dân tộc HĐND thành phố Lào Cai đã có kiến nghị với UBND thành phố tiếp tục chỉ đạo cơ quan chức năng và UBND các xã thực hiện tốt công tác tuyên truyền vận động nhân dân về tính nhân văn của việc thực hiện các chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước, động viên nhân dân, đồng bào dân tộc thiểu số khắc phục các khó khăn để vươn lên làm giầu, đồng thời tiếp tục thực hiện tốt công tác an sinh xã hội đối với người nghèo, cận nghèo, hộ chính sách xã hội để giúp họ ngày càng có cuộc sống tốt hơn./.